Lief en leed aan een ziekbed

Parool, woensdag 2 november 2012 van Loes de Fauwe.

Actrice Leonoor Pauw heeft uitgezaaide borstkanker. Ze wil haar naderende dood ‘een beetje’ zin geven. Voor haarzelf en al die andere vrouwen die hetzelfde lot treffen. Er komt een film. ‘Maar wel met humor, hè.’

Het was allemaal niet denkbaar als daar in 1998 niet de film Broos was gemaakt. Een film van regisseur Mijke de Jong over zussen die voor het huwelijksjubileum van hun ouders een video maken. Leonoor Pauw, Marnie Blok, Lieneke le Roux, Maartje Nevejan en Adelheid Roosen kregen voor hun spel een Gouden Kalf.

De film leidde tot vriendschap tussen de regisseur, art director Jolein Laarman en de actrices. Die bedding was er toen Leonoor Pauw, 56, samenwonend en moeder van twee dochters, vorig jaar stikbenauwd werd en te horen kreeg dat ze ongeneeslijk ziek was.

“Uitgezaaide borstkanker betekent dat je niet beter wordt en je weet niet wat het verloop zal zijn. Er kwam een idioot soort tijdsbegrip van misschien nog twee jaar. Ik heb al snel bedacht: dit moet ik accepteren en op een of andere manier vorm geven.”

Dat is moeilijk, erkent ze. “Want je leven is niet meer toekomstgericht.”

Vier maanden was ze in shock. De vriendinnen waren er als vanouds. Mijke de Jong en Adelheid Roosen opperden als eersten heel voorzichtig de mogelijkheid van een vervolg op Broos. Weer die zussen, van wie er nu eentje zal sterven.

“Ik was zo ziek, ik voelde er niets voor, maar het idee bleef wel sudderen. Toen ik weer wat opknapte, kon ik denken: een film maken is ook een kans om voor mijzelf ruimte te creëren, om de onzinnigheid van dit alles een beetje zin te geven.”

Met een tinkeling in de blauwe ogen in haar getekende gezicht en met een begin van een glimlach zegt ze, bijna verontschuldigend: “Dat is mijn karakter, hè, al mijn hele leven, om het optimale uit een situatie te halen.”

Niemand hoeft dus te vrezen dat de film, die de titel Brozer krijgt, een dramatisch egodocument wordt. Drama ligt er al genoeg in de feiten. Meer zal het gaan om al die rare gewaarwordingen en ontwikkelingen die een mens en zijn omgeving doormaken als de dood op de loer ligt. Alleen al de vraag wat je je kinderen nog meegeeft.

“Ik begon opeens tegen iedereen van alles te roepen. Tegen vrienden en tegen de kinderen, alsof ik nog even van alles wilde regelen. Ik had het niet in de gaten, tot mijn dochter zei: ‘Wat roep je nou toch allemaal?’ Soms dacht ik: ik laat die meiden oude opnamen zien. Maar die zijn helemaal niet geïnteresseerd in dat verleden! Ik ben meteen als een gek gaan opruimen.”

“Nu denk ik: ze zien hoe ik dit allemaal doe, dat nemen ze al mee. Nou, zulke dingen, denk ik ten minste, heeft iedereen, dus dat is herkenbaar. En daar mag bij gelachen worden.”

En bij die ‘iedereen’ denkt ze aan al die vrouwen die in hetzelfde schuitje zitten

. “In Nederland komen er per jaar dertienduizend vrouwen met borstkanker bij. Dat zijn aantallen, hè? En de één loopt bij een sjamaan, de ander reist in heel Europa het alternatieve circuit af. Kankerbehandeling is een hele industrie. Je staat bij wijze van spreken in de rij.”

Dat beweegt haar, dat is misschien wel haar missie: laten zien wat het allemaal is. “Het gaat om energie, om wat je níet meer kunt, maar ik wil ook laten zien dat het helend kan zijn om iets te dóen met wat je allemaal overkomt. Een soort doel hebben, dat helpt enorm.”

Aan tafel in een café in de Utrechtsestraat zit ze naast regisseur Mijke de Jong. Die knikt: “Iets moois maken.”

Dus toen Pauw haar besluit eenmaal had genomen, heeft ze gezegd: “Laten we dan maar meteen beginnen, want je weet maar nooit.”

De onderlinge gesprekken over de film, zegt De Jong, zijn intiem, heel intiem. Pauw: “En ze stellen vragen dat ik denk: Oh God nog an toe.”

De Jong: “Er is geen script. We hebben de zussen uit Broos met die verschillende karakters die lief en leed delen; dat is eigenlijk al een heel mooie dramatische vorm. Nu is één van hen, Muis (Leonoor Pauw), dus ziek. We hebben een aantal scènes geschreven, maar leidraad is de realiteit en dat zijn de belevenissen van Leonoor, die zelf ook een gefilmd dagboek bijhoudt. Volgende week bijvoorbeeld gaan we met zijn allen draaien bij de dokter.”

Er zijn inmiddels drie draaidagen geweest, met daarin het eerste heftige zweet: een scène met een kist waarbij opeens één van de dochters naast de auto stond. Ze schrokken zich een ongeluk. Maar de dochter pakte de deksel en gleed er vrolijk mee het duin af.

Intussen zit aan de tafel de vrouw die mogelijk het einde van haar film niet zal meemaken. “Ik denk dat de film in anderhalf jaar wel staat,” zegt Pauw.

“Nou,” zegt de regisseur, “dat weten we nog niet.”

Intussen heeft Pauw de stichting Ongeremd Delen opgericht: “Voor professionele kunstenaars, want die hebben de gelegenheid ziekte en dood vorm te geven en een ander geluid te laten horen.”

Voorlopig staat bij de stichting de financiering van deze film centraal. Pauw: “In de eerste week kwam al vijfduizend euro binnen, een grote vis is welkom.”

Ze hebben minstens een ton nodig. Pauw: “Die combinatie van professionaliteit en echt gebeurd: dat heeft toch potentie?”

www.brozer.nl

Copyright: Loes De Fauwe